Şirket devri, ticari faaliyetlerin sürdürülebilirliğini sağlamak veya yeni yatırımlar için stratejik adım atmak isteyen girişimciler açısından önemli bir süreçtir. 2025 yılında ekonomik koşullar, mevzuat değişiklikleri ve sektörel dinamikler göz önüne alındığında, şirket devri maliyeti de çeşitli faktörlere bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Bu yazıda, şirket devri sürecinde karşılaşılabilecek gider kalemleri, dikkat edilmesi gereken hususlar ve maliyetin nasıl şekillendiği detaylı şekilde ele alınacaktır.
Şirket Devri Maliyeti Nedir?
Şirket devri maliyeti, bir işletmenin hisselerinin veya tamamının başka bir kişi ya da kuruma devredilmesi sırasında ortaya çıkan tüm yasal, mali ve operasyonel giderleri kapsayan bir bütçeyi ifade eder. Bu maliyet, devir türüne (hisse devri veya işletme devri), şirketin faaliyet alanına, borç durumuna ve şirketin büyüklüğüne göre değişiklik gösterebilir.
Şirket Devrinde Hangi Giderler Ortaya Çıkar?
Bir şirket devri gerçekleştirilirken hem resmi hem de dolaylı giderler oluşur. Bu gider kalemlerini net şekilde hesaplayabilmek için tüm sürecin analiz edilmesi önemlidir.
Noter ve Tapu Harçları
Şirket devrinde noter onaylı sözleşmeler ve bazı durumlarda tapu işlemleri gerekebilir. Noter ücretleri işlemin türüne göre 1.000 TL ile 5.000 TL arasında değişebilirken, tapu harçları eğer gayrimenkul devri de söz konusuysa rayiç bedel üzerinden hesaplanır.
Vergi ve Harçlar
Devralan ve devreden taraflar, hisse devri işlemlerinde damga vergisi ve KDV gibi yasal vergiler ödemek zorundadır. Hisse devrinde damga vergisi genellikle sözleşme tutarının %0,948’i olarak hesaplanır. KDV, hizmet veya ürün devri gerçekleşirse devreye girebilir.
Değerleme ve Denetim Ücretleri
Şirketin gerçek değerinin belirlenmesi için bağımsız denetim veya değerleme hizmeti alınabilir. Bu hizmetler genellikle 5.000 TL ile 50.000 TL arasında bir bütçe gerektirebilir.
Hukuki ve Mali Danışmanlık Ücretleri
Şirket devirleri hukuki süreçlere bağlı olduğu için bir avukat veya mali müşavir ile çalışmak gerekebilir. Avukat danışmanlığı 10.000 TL ile 30.000 TL arasında değişebilirken, mali müşavirlik hizmetleri aylık sabit ücret veya iş bazlı hesaplanır.
Şirket Devrini Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Şirket devrinin maliyetini belirleyen birçok parametre bulunmaktadır ve bu parametreler her şirkete göre farklılaşabilir.
Şirket Türü
Anonim, limited veya şahıs şirketi olması, devir sürecindeki evrak ve yasal gereklilikleri etkileyerek maliyeti artırabilir veya azaltabilir.
Borç ve Alacak Durumu
Şirketin borçları ve alacakları devralan açısından risk teşkil ettiğinden, bu durumlar için detaylı inceleme yapılır ve maliyet buna göre şekillenir.
Sektörel Riskler
İnşaat, finans veya sağlık gibi regülasyon yoğun sektörlerde yapılan devir işlemleri daha fazla denetim ve danışmanlık gerektirdiğinden maliyeti artırabilir.
2025 Yılında Şirket Devri Ortalama Maliyeti
Aşağıdaki tablo, 2025 yılı için şirket devri sürecinde karşılaşılabilecek tahmini giderleri göstermektedir.
| Gider Kalemi | Tahmini Maliyet (TL) |
|---|---|
| Noter Ücreti | 1.000 – 5.000 |
| Damga Vergisi | 1.000 – 10.000 (işlem tutarına göre) |
| Değerleme Hizmeti | 5.000 – 50.000 |
| Hukuki Danışmanlık | 10.000 – 30.000 |
| Mali Müşavirlik | 5.000 – 20.000 |
| Tapu Harcı (varsa) | Gayrimenkul rayiç değerine göre %4 |
| Toplam Tahmini Maliyet | 22.000 – 115.000+ |
Şirket Devri Süreci Nasıl İşler?
Şirket devri belirli bir yasal prosedür içinde ilerler ve bu sürecin her adımında maliyet oluşabilir.
Ön İnceleme ve Değerleme
İlk aşamada, şirketin mevcut mali durumu incelenir, borçlar ve varlıklar analiz edilerek bir değerleme yapılır. Bu adım alıcı açısından güvenlik sağlar.
Taraflar Arası Anlaşma
Taraflar şartlarda mutabık kaldıktan sonra sözleşme hazırlanır ve noter onayı alınır. Bu aşamada danışmanlık ve noter ücretleri devreye girer.
Ticaret Sicil ve Vergi Daire Bildirimleri
Devir işlemi tamamlandıktan sonra ticaret sicil müdürlüğüne ve vergi dairesine bildirim yapılır. Bu işlemler yasal zorunluluktur ve belirli ücretlerle gerçekleşir.
Sıkça Sorulan Sorular
Şirket devri ile ilgili sıkça karşılaşılan bazı soruların açıklayıcı yanıtları aşağıda yer almaktadır.
Şirket devri için avukat tutmak zorunlu mu?
Zorunlu olmamakla birlikte özellikle yüksek hacimli şirket devirlerinde hukuki danışmanlık almak olası risklerin önüne geçilmesini sağlar.
Şirket devrinde borçlar da devrolur mu?
Evet, hisse devri yoluyla yapılan işlemlerde şirketin tüm borç ve alacakları da devralan kişiye geçer. Bu nedenle ön inceleme süreci oldukça önemlidir.
Şirket devri süreci ne kadar sürer?
Genellikle 2-6 hafta arasında tamamlanabilir. Ancak sektör, şirket büyüklüğü ve taraflar arasındaki anlaşma süresi bu süreyi etkileyebilir.
Hisse devri ile şirket devri arasında fark var mı?
Evet, hisse devri şirketin yapısını koruyarak hissedar değişimi sağlar; şirket devri ise işletmenin tümünün farklı bir kişi veya şirkete geçmesi anlamına gelir.
Gayrimenkulü olan şirketlerde devri etkileyen durumlar nelerdir?
Şirkete ait taşınmazların devri tapu işlemleri gerektirdiği için maliyet ve işlem süresi artabilir. Bu durumda tapu harçları da devreye girer.
Devralınan şirkette çalışan personelin durumu ne olur?
Çalışanlar genellikle mevcut sözleşmeleriyle devralınan şirkette çalışmaya devam eder, ancak yeni yönetim farklı kararlar alabilir.
Vergi borcu olan bir şirket devralınabilir mi?
Evet, ancak vergi borçları da devralınan borçlar arasında yer alır ve bu durum dikkatle değerlendirilmelidir.
Şirket devrinde KDV ödenir mi?
KDV, mal ve hizmet devrine göre değişir. Sadece hisse devri yapılırsa KDV doğmayabilir ancak malvarlığı satışı varsa KDV uygulanabilir.
